Qizilo'ngach saratoni
Qizilo’ngach saratoni qizilo’ngachda paydo bo’ladigan saratondir – tomog’imizdan oshqozongacha o’tadigan uzun, ichi bo’sh naycha. Qizilo’ngach ovqatni hazm qilish uchun tomoqdan oshqozonga olib boradi.
Odatda, qizilo’ngach saratoni (shuningdek, qizilo’ngach saratoni deb ataladi) qizilo’ngachning ichki qismini qoplaydigan hujayralarda paydo bo’ladi. Qizilo’ngach saratoni qizilo’ngach bo’ylab har qanday joyda paydo bo’lishi mumkin. Ko’rinib turibdiki, erkaklar ayollarga qaraganda qizilo’ngach saratoniga ko’proq moyil.
Qizilo'ngach saratonining sabablari
Qizilo’ngach saratonining aniq sababi hali ham ma’lum emas. Kasallik hujayralar DNKidagi mutatsiyalar tufayli yuzaga keladi, bu hujayralarning anormal ko’payishiga olib keladi. Ortiqcha hujayralar o’simta hosil qiladi, o’sadi va davolanmasa, boshqa organlarga (metastatlar) tarqaladi.
Biroq, qizilo’ngach saratonining xavf omillari sifatida quyidagilar ko’rib chiqiladi:
- GERD – oshqozon-ichak reflyuks kasalligi yoki GERD – oshqozon buzilishi va ovqatni qayta ishlashga yordam beradigan kislotalar qizilo’ngachni yuqoriga ko’tarishni boshlaydigan ovqat hazm qilish buzilishi. Tez-tez kislotali reflyuks yoki surunkali GERD qizilo’ngachning shikastlanishiga yoki saratonga olib kelishi mumkin.
- Yomon turmush tarzi: To’g’ridan-to’g’ri yoki bilvosita (surunkali ovqat hazm qilish buzilishi) noto’g’ri ovqatlanish, tamaki va spirtli ichimliklarni iste’mol qilish, to’yimli ovqatdan ko’ra tez ovqatlanishni tanlash va boshqalar kabi turmush tarzini tanlash.
- Barrettning qizilo’ngach: Bu hujayradagi saratondan oldingi o’zgarishlarni keltirib chiqaradigan tibbiy holat va qizilo’ngach saratonining asosiy sabablaridan biri bo’lishi mumkin.
Boshqa sabablar quyidagilarni o’z Michigan olishi mumkin:
- Semirib ketish
- Axalaziya (tibbiy holat)
- Tez-tez/doimiy ravishda juda issiq ichimliklar ichish
- Oziqlanishning etishmasligi
- Oldingi radiatsiya / kimyo
- Surunkali ovqat hazm qilish buzilishining boshqa turlari
Qizilo'ngach saratonining oldini olish
Quyida qizilo’ngach saratoni (shuningdek, saratonning boshqa turlari) xavfini kamaytirish uchun tavsiya etilgan qadamlardan ba’zilari keltirilgan:
- Chekishni tashlang
- Agar kerak bo’lsa, spirtli ichimliklarni me’yorida iching.
- Ko’proq meva va yashil sabzavotlarni iste’mol qiling
- Sog’lom kutishni saqlang
- Faol turmush tarzini saqlang.
Qizilo'ngach saratoni turlari
Qizilo’ngach saratonining ikki turi mavjud:
Skuamoz hujayrali karsinoma – saratonning bu turi qizilo’ngachning ichki qoplamini tashkil etuvchi ingichka, tekis hujayralarda rivojlanadi. Eng ko’p uchraydigan joylar yuqori va o’rta bo’lsa ham, skuamoz hujayrali karsinoma qizilo’ngach shilliq qavatining istalgan joyida paydo bo’lishi mumkin.
Adenokarsinoma – qizilo’ngachda asosan qizilo’ngachda suyuqlik ishlab chiqarish uchun mas’ul bo’lgan ba’zi bez hujayralari mavjud. Ushbu hujayralarda rivojlanayotgan saraton tibbiyotda adenokarsinoma deb ataladi. Ushbu turdagi saraton ko’pincha qizilo’ngachning pastki qismida (oshqozonga yaqin) paydo bo’ladi.
Boshqalar – Yuqoridagi ikkitasi eng keng tarqalgan tur bo’lsa-da, kichik hujayrali karsinoma, melanoma, limfoma va boshqalar kabi boshqa turlari mavjud.
Qizilo'ngach saratoni belgilari
Qizilo’ngach saratonida erta bosqichlar odatda nolga teng yoki hech qanday alomatsiz keladi. Saraton ilg’or bosqichga o’tgunga qadar, alomatlar paydo bo’la boshlaydi.
Qizilo’ngach saratonining umumiy belgilari quyidagilardan iborat:
- Yutishda noqulaylik, qiyinchilik va og’riq
- Ovozning xirillashi
- Qattiq yo’tal (surunkali)
- To’satdan vazn yo’qotish (bexosdan)
- Tez-tez ovqat hazm qilish buzilishi yoki kislotali oqim
- Quruq tomoq (va hatto og’iz)
- Ko’krak qafasidagi og’riq yoki yonish hissi
- Qattiq charchoq
- Ko’ngil aynishi (qusish bilan birga bo’lishi mumkin)
Qizilo'ngach saratoni bosqichlari
- 1-bosqich: qizilo’ngachning ichki qoplamida saraton aniqlanadi.
- 2-bosqich: Saraton qizilo’ngachning tashqi qatlamiga tarqaldi
- 3-bosqich: Saraton ichki qatlamlarga yoki qizilo’ngach atrofidagi to’qimalarga va hujayralarga chuqurroq tarqalishi mumkin.
- 4-bosqich: Saraton progressivdir va tananing boshqa qismlariga tarqaladi.
Qizilo'ngach saratoni diagnostikasi
Agar yuqorida aytib o’tilgan alomatlar paydo bo’la boshlasa, shifokoringiz saraton hujayralarini aniqlash yoki aniqlash uchun bir yoki bir nechta klinik testlarni tavsiya qiladi. Diagnostik testlar quyidagilarni o’z ichiga olishi mumkin:
Biopsiya
Oddiy biopsiya, bunda shubhali hududdan to’qima olinadi va saraton borligi tekshiriladi.
Endoskopiya
Endoskopiya, bu erda shifokor qizilo’ngachning shilliq qavatini ko’rish va anormallik belgilarini aniqlash uchun naycha va tasvirni ishlatadi.
Skanerlar
Saratonning aniq joylashishini va uning tarqalishi yoki yo’qligini aniqlash uchun MRI, KT yoki PET tekshiruvi.
Rentgen nurlari
Bariy qaldirg’och deb nomlanuvchi rentgen tekshiruvi, bunda bor kimyoviy moddasi rentgen nurida tanangizdagi tasvirlarni ajratib ko’rsatishga yordam beradi, bu esa shifokorlarga qizilo’ngach va uning atrofidagi to’qimalar yoki organlarni batafsil ko’rish imkonini beradi.
Agar sizda qizilo’ngach saratoni bo’lsa, tashxis qo’yilganda shifokor sizning holatingizni saratonning 4 bosqichidan kelib chiqqan holda aniqlaydi.
Qizilo'ngach saratonini davolash usullari
Davolash usuli ko’p jihatdan hujayra turiga bog’liq bo’ladi, ammo shifokorlar tomonidan tavsiya etilgan eng keng tarqalgan davolash usullari:
Jarrohlik
Jarrohlik aralashuvi ham vaziyatning og’irligiga bog’liq bo’ladi. Ba’zi operatsiyalar saraton o’simtasini olib tashlashga qaratilgan bo’lsa-da, jarrohlikning boshqa shakllari saratonning kelib chiqishi va tarqalishiga qarab qizilo’ngach yoki oshqozonning yuqori qismini olib tashlashi mumkin. Ko’pgina operatsiyalar ochiq protseduralardir, ammo qizilo’ngach saratonini jarrohlik davolash ichki qon ketish yoki infektsiya kabi ba’zi asoratlar bilan birga kelishi mumkin.
Kimyoterapiya
Kimyo – saraton kasalligini davolashning eng mashhur usullaridan biri bo’lib, u tanadagi saraton hujayralarini yo’q qilishga qaratilgan va faol saraton hujayralarining yanada tarqalishini to’xtata oladi. Kimyoviy davolash ko’pincha radiatsiya bilan davolash bilan bir qatorda qo’llaniladi, ammo u samarali bo’lsa ham, bu davolash usuli o’ziga xos yon ta’sirlar bilan birga kelishi mumkin, masalan, soch to’kilishi, ko’ngil aynishi, charchoq va og’riq kimyoning ba’zi nojo’ya ta’sirlari bo’lishi mumkin.
Radiatsiya bilan davolash
Radiatsiya bilan davolash saraton hujayralarini tanadan yo’q qilish uchun yuqori nurlanish nurlaridan (rentgen nurlari yoki protonlar) foydalanadi. Davolashning ushbu shakli simptomlarni ham engillashtirishi mumkin. Biroq, radiatsiya bilan davolash ham o’zining yon ta’siri bilan birga keladi, ular orasida og’riq, yutish qiyinligi, terida quyosh yonishiga o’xshash holatlar mavjud.
Immunitetni davolash
Immuno-davolash (shuningdek, biologik davolash deb ataladi) saraton kasalligini davolashning yangi turi bo’lib, unda organizmning immunitet tizimi o’z-o’zidan saraton bilan kurashishga yordam beradi. Immunitetni davolash immunitet tizimining faoliyatini yaxshilash yoki tiklash uchun tana yoki laboratoriyada ishlab chiqarilgan moddalardan foydalanadi.
Mening uzoq muddatli umidlarim qanday bo'lishi kerak?
Qizilo’ngach saratoni, oldingi bosqichlarda to’liq davolanishi mumkin. Ammo, agar siz allaqachon ilg’or bosqichga o’tgan bo’lsangiz, to’liq davolanish imkoniyati qiyin bo’lishi mumkin. Biroq, simptomlarni nazorat qilish uchun uni har doim davolash mumkin. Agar saraton tabiatda proaktiv ravishda progressiv bo’lmasa, omon qolish yoki davolanish ehtimoli ko’proq.
Tez-tez so'raladigan savollar
Muqobil davolash usullari bormi?
Siz akupunktur, massaj, aromaterapiya va boshqalar kabi simptomlarni nazorat qilish uchun boshqa tabiiy uy vositalarini sinab ko’rishingiz mumkin, ammo davolashning asosiy shakli kimyoterapiya, radiatsiya, ikkalasi ham yoki jarrohlikdan iborat.
Qizilo'ngach saratoni uchun omon qolish darajasi qanday?
Agar saraton o’z vaqtida tashxis qo’yilsa, omon qolish darajasi taxminan 47-50% ni tashkil qiladi. Ammo, agar saraton tabiatda progressiv bo’lsa, omon qolish darajasi taxminan 25% gacha kamayadi.