Kolektomiya
Kolektomiya – bu yo’g’on ichakning bir qismini yoki uning hammasini olib tashlash uchun operatsiya. U katta ichak rezektsiyasi sifatida ham tanilgan. Yo’g’on ichak, shuningdek, yo’g’on ichak sifatida ham tanilgan, ovqat hazm qilish traktining oxirida joylashgan uzun naysimon organdir. Kolektomiya yo’g’on ichakka ta’sir qilishi mumkin bo’lgan har qanday kasallik yoki sharoitlarni davolash yoki oldini olish uchun talab qilinishi mumkin.
Turlari
Kolektomiya operatsiyalarining quyidagi turlari mavjud:
Butun yo’g’on ichakni olib tashlaydigan umumiy kolektomiya.
Qisman kolektomiya, bu yo’g’on ichakning bir qismini olib tashlashni o’z ichiga oladi. U subtotal kolektomiya deb ham ataladi.
Yo’g’on ichakning o’ng yoki chap qismini olib tashlaydigan hemikolektomiya.
Yo’g’on ichak va to’g’ri ichakni olib tashlaydigan proktokolektomiya.
Kolektomiya jarrohligi ba’zida ovqat hazm qilish tizimining qolgan qismlarini qayta ulash uchun bir nechta boshqa protseduralarni talab qilishi mumkin, shunda chiqindilar tanadan osongina chiqib ketadi.
Maqsad
Kolektomiya yo’g’on ichakka ta’sir qilishi mumkin bo’lgan bir qator kasalliklar va sharoitlarni davolash va oldini olish uchun amalga oshiriladi, masalan:
To’xtatib bo’lmaydigan qon ketish – Yo’g’on ichakdan kuchli qon ketishi, zararlangan qismni olib tashlash uchun jarrohlik aralashuvni talab qilishi mumkin.
Ichak tutilishi – yo’g’on ichakning bloklanishi favqulodda holat bo’lib, vaziyatga qarab qisman yoki hatto to’liq kolektomiya talab qilishi mumkin.
Yo’g’on ichak saratoni – Erta bosqichdagi saratonlar yo’g’on ichakning faqat kichik qismini olib tashlashni talab qilishi mumkin. Biroq, keyingi bosqichda yo’g’on ichakning ko’proq qismini olib tashlashni talab qilishi mumkin.
Kron kasalligi – Agar Kron kasalligi uchun dori-darmonlar samarali bo’lmasa, yo’g’on ichakning zararlangan qismidan keyin simptomlardan vaqtinchalik yengillikni topasiz. Agar test paytida prekanseroz o’zgarishlar aniqlansa, kolektomiya ham variant sifatida ko’rib chiqiladi.
Yarali kolit – Agar dorilar simptomlaringizni nazorat qilishda yordam bermasa, shifokoringiz total kolektomiya qilishni tavsiya qilishi mumkin. Agar kolonoskopiya paytida prekanseroz o’zgarishlar aniqlansa, kolektomiya ham variant sifatida ko’rib chiqilishi mumkin.
Divertikulit – Agar divertikulitingiz takrorlansa yoki divertikulit asoratini boshdan kechirayotgan bo’lsangiz, shifokoringiz yo’g’on ichakning zararlangan qismini olib tashlash uchun operatsiyani ham tavsiya qilishi mumkin.
Profilaktik jarrohlik – Agar sizda yo’g’on ichak saratoni xavfi yuqori bo’lsa, saratondan oldingi poliplar paydo bo’lishi sababli, sizda to’liq kolektomiya qilish imkoniyati mavjud, chunki bu kelajakda saraton kasalligining oldini olishga yordam beradi. Kolektomiya yo’g’on ichak saratoni xavfini oshirishi mumkin bo’lgan irsiy kasalliklarga ega bo’lgan odamlar uchun ham imkoniyat bo’lishi mumkin.
Tayyorgarlik
Yo’g’on ichak jarrohligidan bir kun oldin shifokoringiz sizdan quyidagilarni so’rashi mumkin:
Ba’zi dori-darmonlarni qabul qilishni to’xtating – Alohida turdagi dori-darmonlar jarrohlik paytida asoratlar xavfini oshirishi mumkin, shuning uchun operatsiyadan oldin ularni qabul qilishni to’xtatish muhimdir.
Jarrohlikdan oldin tezroq – Muolajadan oldin bir necha soatdan bir kungacha ovqat va ichishni to’xtatishingiz kerak bo’lishi mumkin.
Antibiotiklar – Ba’zi hollarda shifokoringiz yo’g’on ichakda tabiiy ravishda topilgan bakteriyalarni bostirish uchun antibiotiklarni buyurishi mumkin, chunki bu infektsiyani oldini olishga yordam beradi.
Ichaklaringizni tozalash uchun yechim – Shifokoringiz shifokor ko’rsatmasi bo’yicha bir necha soat davomida suv bilan aralashtirib ichishingiz kerak bo’lgan laksatif eritmani buyurishi mumkin. Yechim bir muncha vaqt ichida yo’g’on ichakni bo’shatishga yordam beradi.
Shuni ham ta’kidlash kerakki, kolektomiyaga tayyorgarlik ko’rish har doim ham mumkin emas, chunki ba’zida ichak tutilishi yoki ichak teshilishi tufayli shoshilinch kolektomiya kerak bo’lishi mumkin.
Jarayondan so’ng vaziyatingizga qarab bir necha kun kasalxonada bo’lishingiz kerak. Uyda ham, ishda ham mas’uliyatlaringizni kimgadir bajarishi uchun chora ko’ring.
Oldindan o’ylab ko’ring va kasalxonada davolanayotganda sizga kerak bo’ladigan narsalarni yig’ib oling.
Jarayon
Jarrohlik vaqti kelganida, jamoa sizni tayyorgarlik xonangizga olib boradi va u erda qon bosimingiz va nafas olishingizni nazorat qiladi. Sizga qo’lingizdagi vena orqali antibiotikli dori berilishi mumkin.
Keyin ular sizni operatsiya xonasiga olib boradilar va stolga joylashtiradilar. Keyin siz umumiy behushlik uchun dori olasiz va operatsiya vaqtida xabardor bo’lmaslik uchun uyquga o’xshash holatga o’tasiz.
Shundan so’ng, jarrohlik guruhi sizning kolektomiyangizni davom ettiradi. Yo’g’on ichak jarrohligi ikki usulda amalga oshirilishi mumkin.
Ochiq kolektomiya
Ochiq jarrohlik yo’g’on ichakka kirish uchun qorin bo’shlig’ida uzunroq kesma qilishni o’z ichiga oladi. Sizning jarrohingiz yo’g’on ichakni atrofdagi to’qimalardan ozod qilish uchun jarrohlik asboblaridan foydalanadi va yo’g’on ichakning bir qismini yoki butun yo’g’on ichakni kesib tashlaydi.
Laparoskopik kolektomiya
Qorin bo’shlig’ida bir nechta kichik kesiklarni o’z ichiga olgan minimal invaziv kolektomiya deb ham ataladi. Sizning jarrohingiz bir kesma orqali kichik videokamerani, boshqasidan esa maxsus jarrohlik asboblarini o’tkazadi. Jarroh operatsiya xonasida video ekranni tomosha qiladi, chunki asboblar yo’g’on ichakni atrofdagi to’qimalardan ozod qiladi. Keyin yo’g’on ichak qorin bo’shlig’idagi kichik bir kesma orqali chiqariladi. Bu sizning jarrohingizga yo’g’on ichakni tanangizdan tashqarida operatsiya qilish imkonini beradi.
Yo’g’on ichakni tuzatib bo’lgach, jarroh kesma orqali yo’g’on ichakni qayta joylashtiradi.
Sizning ahvolingiz va jarrohingizning tajribasiga qarab, qaysi turdagi operatsiyani o’tkazishingiz hal qilinadi.
Laparoskopik kolektomiya og’riqni kamaytiradi va operatsiyadan keyin tiklanish vaqtini kamaytiradi. Biroq, har bir kishi bunday protsedura uchun nomzod deb hisoblanmaydi. Ba’zi hollarda operatsiya laparoskopik kolektomiya sifatida boshlanishi mumkin. Ammo vaziyatlar jarrohlik guruhini ochiq kolektomiyaga o’tkazishga majbur qilishi mumkin.
Sizning yo’g’on ichakingiz tuzatilgan yoki olib tashlanganidan so’ng, jarroh ovqat hazm qilish tizimini qayta ulaydi, shunda tanangiz chiqindilarni chiqarib yuborishi mumkin.
Bir nechta variant mavjud, ular orasida:
Yo’g’on ichakning qolgan qismlarini birlashtirish – jarroh anastomoz deb ataladigan narsani yaratish uchun yo’g’on ichakning qolgan qismlarini bir-biriga tikishi mumkin. Bu najasning avvalgidek tanani tark etishiga imkon beradi.
Ichakni qorin bo’shlig’ida hosil bo’lgan teshikka ulash – Sizning jarrohingiz yo’g’on ichak yoki ingichka ichakni qorin bo’shlig’ida yaratilgan teshikka biriktirishi mumkin. Bu chiqindilarning stoma deb ataladigan teshik orqali tanani tark etishiga imkon beradi. Najasning to’g’ri chiqishi uchun stomaning tashqi tomoniga sumka kiyishingiz kerak bo’lishi mumkin. Bu vaqtinchalik yoki doimiy bo’lishi mumkin.
Ingichka ichakni anus bilan bog’lash – Yo’g’on ichak va to’g’ri ichakni olib tashlangandan so’ng, jarroh sizning ingichka ichaklaringizning bir qismidan anusingizga biriktirilgan qop hosil qilish uchun foydalanishi mumkin, bu sizga chiqindilarni normal tarzda chiqarib yuborishga imkon beradi. Biroq, siz har kuni bir nechta suvli ichak harakatini boshdan kechirishingiz mumkin.
Operatsiyadan o’tishdan oldin, jarrohingiz bilan variantlaringizni muhokama qilishingiz kerak.
Kolektomiyangizdan keyin
Operatsiyadan so’ng, jamoa sizni reabilitatsiya xonasiga olib boradi, shunda ular behushlik tugashi bilan sizni kuzatishi mumkin. Keyin sog’liqni saqlash guruhi sizni tiklanishni davom ettirish uchun shifoxona xonasiga olib boradi.
Ichak faoliyatini tiklay olmaguningizcha kasalxonada qolishingiz kerak. Buning uchun sizga bir necha kundan bir haftagacha kerak bo’lishi mumkin.
Avvaliga siz qattiq oziq-ovqatlarni iste’mol qila olmasligingiz sababli, ular sizga tomir orqali suyuq oziqlanishni berishi mumkin. Tez orada siz toza suyuqlik ichishga o’tishingiz mumkin. Ko’p o’tmay, ichaklaringiz tiklanganda, siz oxir-oqibat qattiq ovqatlarni qo’shishingiz mumkin.
Agar sizning operatsiyangiz ichakni qorin bo’shlig’ining tashqi qismiga yopishtirish uchun kolostoma yoki ileostomiya bilan bog’liq bo’lsa, stomaga qanday g’amxo’rlik qilish bo’yicha sizga yordam beradigan ostoma hamshirasi bilan uchrashishingiz kerak bo’ladi. U chiqindilarni yig’ish uchun ostoma xaltasini qanday o’zgartirish kerakligini tushuntiradi.
Qayta tiklash
Kasalxonadan chiqqaningizdan so’ng, bir necha hafta davomida uyda dam olishingiz kerak. Garchi dastlab o’zingizni zaif his qilsangiz ham, vaqt o’tishi bilan kuchingizni qayta tiklaysiz.
To’liq tuzalib ketguningizcha, oila a’zolaringiz yoki do’stingizga kundalik ishlaringizda yordam berish uchun qo’ng’iroq qilsangiz yaxshi bo’ladi. Sog’liqni saqlash guruhi sizga normal faoliyatingizga qaytish uchun etarlicha tuzalganingizni aytishi uchun biroz vaqt ketishi mumkin.
Og’riq, infektsiya va / yoki ich qotishining oldini olish uchun buyurilgan dori-darmonlarni qabul qilish muhimdir. Ratsioningizni o’zgartirish va ko’proq suyuqlik ichish, shuningdek, retseptsiz dori-darmonlarni o’ylab ko’ring.
Kun davomida bir muncha vaqt chuqur nafas olish va bo’shashish mashqlarini bajarishga harakat qiling, ayniqsa o’zingizni qo’shimcha taranglashganda.