Tiroidektomiya
Tiroidektomiya – bu qalqonsimon bezning to’liq yoki bir qismini olib tashlashni o’z ichiga olgan protsedura. Bo’yinning pastki qismida joylashgan qalqonsimon bez kapalak shaklidagi bez bo’lib, u odamning yurak urish tezligidan tortib kaloriyalarni qanchalik tez yoqishigacha bo’lgan metabolizmning barcha jihatlarini tartibga solish uchun gormonlar ishlab chiqaradi.
Tiroidektomiya qalqonsimon bez kasalliklarini, shu jumladan saraton, saratonsiz qalqonsimon kengayish yoki qalqonsimon bezning haddan tashqari faolligini davolash uchun ishlatiladi. Operatsiyaning sababiga qarab, shifokorlar qalqonsimon bezning qancha qismini olib tashlashni aniqlaydilar. Agar ular faqat bir qismini olib tashlasa, operatsiyadan keyin qalqonsimon bez normal ishlashi mumkin. Biroq, agar butun qalqonsimon bezni olib tashlash kerak bo’lsa, siz qalqonsimon bezning tabiiy funktsiyasini almashtirish uchun har kuni tiroid gormonlarini davolashingiz kerak bo’ladi.
Maqsad
Qalqonsimon bezda tugunlar yoki o’smalarning mavjudligi odatda qalqonsimon bezni operatsiya qilishning umumiy sababidir. Ko’pgina tugunlar yaxshi bo’lsa-da, ba’zilari saraton yoki prekanser bo’lishi mumkin.
Yaxshi tugunlar tomoqqa to’sqinlik qiladigan darajada kattalashib yoki qalqonsimon bezni bezovta qiladigan va gormonlarni ortiqcha ishlab chiqarsa, muammolarga olib kelishi mumkin.
Qalqonsimon bez shishgan yoki kattalashgan bo’lsa, bu qalqonsimon bezni operatsiya qilishning yana bir sababi bo’lishi mumkin, chunki u tomoqni to’sib qo’yishi va ovqatlanish, gapirish va nafas olishga xalaqit berishi mumkin.
Tayyorgarlik
Agar sizda gipertiroidizm bo’lsa, shifokoringiz qalqonsimon bez faoliyatini tartibga soluvchi dori-darmonlarni buyurishi va qon ketish xavfini kamaytirishi mumkin.
Jarrohlikdan oldin bir muncha vaqt ovqatlanish va ichishdan voz kechishingiz kerak bo’lishi mumkin. Bu behushlik bilan bog’liq asoratlarni oldini olishga yordam beradi. Do’stingiz yoki qarindoshingiz protseduradan keyin uyingizga qaytishingizga yordam bersa yaxshi bo’ladi.
Ushbu protsedura odatda umumiy behushlik ostida amalga oshiriladi, shuning uchun siz butun vaqt davomida ongli bo’lmaysiz. Birinchidan, anesteziolog sizga niqob orqali nafas olish uchun gaz sifatida anestezik dori beradi yoki tomir ichiga suyuq dori beradi. Keyinchalik, protsedura davomida to’g’ri nafas olishingiz uchun traxeyaga nafas olish trubkasi qo’yiladi.
Jarrohlik guruhi sizning yurak urish tezligi, qon bosimi va qon kislorodi darajasi protsedura davomida xavfsiz darajada qolishiga ishonch hosil qilish uchun tanangizga bir nechta monitor o’rnatadi. Monitorlar sizning qo’lingizdagi qon bosimi manjetini va ko’kragingizga biriktiruvchi yurak monitorini o’z ichiga oladi.
Jarayon
Siz hushidan ketganingizdan so’ng, jarroh sizning bo’yiningizning markazida past kesma qiladi. Uni teri burmasiga qo’yish mumkin, bu erda kesma tuzalganidan keyin uni ko’rish qiyin bo’ladi. Shundan so’ng, operatsiya sababiga qarab, qalqonsimon bezning to’liq yoki bir qismi chiqariladi.
Agar sizda qalqonsimon bez saratoni tufayli tiroidektomiya bo’lsa, jarroh qalqonsimon bez atrofidagi limfa tugunlarini tekshirishi va olib tashlashi mumkin. Tiroidektomiya odatda bir-ikki soat davom etadi. Vaqt sizning operatsiyangiz darajasiga bog’liq.
Tiroidektomiya uchun bir nechta yondashuvlar mavjud, ular quyidagilarni o’z ichiga oladi:
An'anaviy tiroidektomiya
An’anaviy tiroidektomiyada to’g’ridan-to’g’ri qalqonsimon bezga kirish uchun bo’yinning markazida kesma qilinadi. Aksariyat odamlar ushbu protsedura yordamida operatsiya qilinadi.
Transoral tiroidektomiya
Transoral tiroidektomiya usuli og’iz bo’shlig’ida kesmani qo’llaydi, bu esa bo’yinni kesishdan saqlanishdir.
Endoscopic thyroidectomy
Endoskopik tiroidektomiyada bo’yin qismida kichikroq kesmalar qo’llaniladi. Kesma orqali jarrohlik asboblari, shuningdek, kichik videokamera kiritiladi. Jarayon davomida kamera sizning jarrohingizga rahbarlik qiladi.
Operatsiyadan keyin
Siz kasalxonada tunashingiz yoki o’sha kuni uyga qaytishingiz kerak. Siz bo’yin hududida biroz og’riqni his qilishingiz mumkin, ammo dori yordam beradi. Bundan tashqari, bir necha kun davomida sizda bo’g’iq ovoz yoki tomoq og’rig’i bo’lishi mumkin. Kesilgan joydan drenaj ham bo’lishi mumkin. Bu shifo berishga yordam beradi va keyin uni olib tashlash mumkin.
Jarrohlikdan keyin o’zingizga qanday g’amxo’rlik qilish va kuzatuv uchun shifokorni qachon ko’rish kerakligi haqida ko’rsatmalar olasiz. Agar sizga boshqa saratonni davolash kerak bo’lsa, ular operatsiyadan keyin darhol boshlanishi mumkin.
Agar sizning barcha qalqonsimon bezingiz olib tashlansa, shifokoringiz qalqonsimon bez gormonlarini almashtirish uchun dori-darmonlarni buyurishi mumkin. Sizga bu dori butun umringiz uchun kerak bo’lishi mumkin va shifokoringiz to’g’ri miqdorni olishingizga ishonch hosil qilish uchun yo’lda bir nechta tuzatishlar kiritishi kerak bo’lishi mumkin. Ammo, agar qalqonsimon bezning faqat bir qismi olib tashlansa, qalqonsimon bez gormonlarini almashtirish uchun hech qanday dori kerak bo’lmasligi mumkin.
Uyga qaytganingizdan so’ng, odatdagi ishingizga qaytishingiz mumkin. Biroq, har qanday faol choralarni ko’rishdan oldin kamida o’n kun kutishingiz kerak. Operatsiyadan olingan chandiq yo’qolishi uchun bir yilgacha vaqt ketishi mumkin. Shifokoringiz quyosh kremini tavsiya qilishi mumkin, chunki u chandiqlarni sezilarli darajada kamaytirishga yordam beradi.
Xatarlar
Barcha yirik operatsiyalar singari, qalqonsimon bez jarrohligi umumiy behushlik uchun salbiy reaktsiyalar xavfini oshiradi. Ba’zi hollarda og’ir qon ketish va infektsiya ham mumkin.
Biroq, qalqonsimon bez jarrohligiga xos bo’lgan xavflar juda kam uchraydi. Eng keng tarqalgan ikkita xavf:
- Vokal kordlari bilan bog’langan nervlarning shikastlanishi
- Tanangizdagi kaltsiy darajasini nazorat qiluvchi bezlar bo’lgan paratiroid bezlarining shikastlanishi.
Qo’shimchalar past kaltsiy darajasini davolash uchun ishlatilishi mumkin. Davolashni imkon qadar tezroq boshlash juda muhimdir. Agar o’zingizni asabiylashsangiz yoki mushaklaringiz siqila boshlasa, darhol shifokoringizga xabar berishingiz kerak, chunki bu kaltsiyning pastligi belgilaridir.
Shunisi e’tiborga loyiqki, tiroidektomi qilingan bemorlarning juda kichik qismigina hipokalsemiyani rivojlantiradi. Ularning qariyb 75 foizi bir yil ichida tuzalib ketadi.