Mitral qopqoq prolapsasi nima?
Mitral qopqoq prolapsasi (MVP) yurak qopqog’ining keng tarqalgan kasalligi bo’lib, yurakning chap kameralari orasida joylashgan mitral qopqoqning noto’g’ri yopilishi bilan tavsiflanadi. Bunday holatda, yurak qisqarishi paytida klapan varaqlari egiluvchan bo’lib, chap atriumga orqaga qarab bo’rtib boradi. Ko’pincha yaxshi xulqli bo’lsa-da, MVP mitral qopqoq etishmovchiligi kabi asoratlarga olib kelishi mumkin, bu erda qon klapan orqali orqaga oqadi.
Mitral qopqoq prolapsasi boshqa bir qancha nomlar bilan ham tanilgan, jumladan:
Barlou sindromi
Billowing mitral qopqoq sindromi
Bosish – shovqin sindromi
Floppy valve sindromi
Mitral qopqoqning miksomatoz kasalligi
MVP belgilari
Mitral qopqoq prolapsasining belgilari odamdan odamga sezilarli darajada farq qilishi mumkin. Ko’pgina odamlar asemptomatik bo’lib qoladilar, boshqalari esa asta-sekin rivojlanadigan engil va o’rtacha alomatlarga duch kelishi mumkin. Umumiy simptomlarga quyidagilar kiradi:
Aritmiyalar: Yurak faoliyatidagi o’zgarishlar tufayli yurak urishi yoki tartibsizlik paydo bo’lishi mumkin.
Bosh aylanishi: Ba’zi bemorlarda, ayniqsa jismoniy mashqlar paytida, bosh aylanishi yoki bosh aylanishi mumkin.
Nafas qisilishi: Nafas olishda qiyinchilik, ayniqsa jismoniy mashqlar paytida yoki tekis yotganda namoyon bo’lishi mumkin.
Charchoq: umumiy charchoq hissi paydo bo’lishi mumkin.
Sabablari
Mitral qopqoq prolapsasining sabablarini tushunish yurak faoliyati haqida asosiy bilimlarni talab qiladi. Mitral qopqoq qon oqimini chap atriumdan chap qorinchaga yo’naltirishda muhim rol o’ynaydi. MVPda klapan varaqlarida ortiqcha to’qimalar yoki g’ayrioddiy cho’zilish bo’lishi mumkin, bu ularning chap atriumga orqaga burilishiga olib keladi. Bu valfning to’g’ri yopilishiga to’sqinlik qilishi mumkin, bu esa regurgitatsiyaga olib keladi.
Xavf omillari
Mitral qopqoq prolapsasi har qanday yoshdagi odamlarga ta’sir qilishi mumkin, ammo jiddiyroq alomatlar ko’pincha 50 yoshdan oshgan erkaklarda qayd etiladi. Genetik moyillik rol o’ynaydi, chunki MVP oilalarda ishlashi mumkin. Shuningdek, u turli xil sharoitlar bilan bog’liq, jumladan:
Ebshteyn anomaliyasi
Elers-Danlos sindromi
Graves kasalligi
Marfan sindromi
Mushak distrofiyasi
Skolioz
Murakkabliklar
Mitral qopqoq prolapsasidan kelib chiqadigan asosiy asoratlarga quyidagilar kiradi:
Mitral qopqoq etishmovchiligi: mitral qopqoqning to’liq yopilmasligi qonning orqaga oqib ketishiga olib kelishi mumkin, bu esa yurak faoliyatini murakkablashtiradi.
Aritmiya: yurak ritmining buzilishi rivojlanishi mumkin, ayniqsa regurgitatsiya chap atriumning kengayishiga olib keladigan bo’lsa.
Diagnostika
Mitral qopqoq prolapsasining diagnostikasi odatda to’liq fizik tekshiruv va tibbiy tarixni o’rganishni o’z ichiga oladi. Tibbiy xizmat ko’rsatuvchi provayder stetoskop yordamida MVPni ko’rsatadigan xarakterli chertish tovushini aniqlashi mumkin. Agar regurgitatsiya mavjud bo’lsa, xirillash ovozi (yurak shovqini) ham eshitilishi mumkin.
Diagnostik testlar
Bir nechta testlar mitral qopqoq prolapsasini qo’shimcha baholashi mumkin:
Ekokardiyogram: Ushbu ko’rish testi yurakning real vaqtda tasvirlarini yaratish, tashxisni tasdiqlash va og’irlikni baholash uchun tovush to’lqinlaridan foydalanadi. Transtorasik ekokardiyogram standart hisoblanadi, transözofagial ekokardiyogram esa batafsilroq ko’rinishni beradi.
Ko’krak qafasi rentgenogrammasi: Bu yurak va o’pkani ko’rishga yordam beradi, har qanday kengayish yoki tizimli o’zgarishlarni baholaydi.
Elektrokardiogramma (EKG): Ushbu test yurakning elektr faolligini nazorat qiladi, MVP bilan bog’liq tartibsiz ritmlarni aniqlaydi.
Jismoniy mashqlar yoki stress testlari: Bu yurakning jismoniy zo’riqish ostida qanday ishlashini baholaydi va faoliyat bilan bog’liq har qanday alomatlarni aniqlaydi.
Yurak kateterizatsiyasi: MVP diagnostikasi uchun tez-tez ishlatilmasa ham, agar boshqa testlar noaniq bo’lsa, ushbu protsedura qo’shimcha ma’lumot berishi mumkin.
Davolash
Mitral qopqoq prolapsasi bo’lgan ko’pchilik odamlar, ayniqsa simptomlari bo’lmaganlar, davolanishni talab qilmaydi. Yengil regürjitatsiyasi bo’lganlar uchun muntazam monitoring tavsiya etilishi mumkin.
Jiddiy regürjitatsiya holatlarida davolash usullari quyidagilarni o’z ichiga olishi mumkin:
Hayot tarzi monitoringi: Bemorlarga muntazam kuzatuv uchrashuvlarini davom ettirish tavsiya etiladi.
Jarrohlik aralashuvi: Og’ir holatlarda jarrohlik kerak bo’lishi mumkin. Iloji bo’lsa, mitral qopqoqni ta’mirlash afzalroqdir, chunki u mavjud qopqoqni saqlaydi. Agar ta’mirlash imkoni bo’lmasa, mexanik yoki biologik to’qima klapanlari yordamida valfni almashtirish amalga oshirilishi mumkin.
Minimal invaziv jarrohlik usullari ham qo’llanilishi mumkin, bu esa tiklanish vaqtini qisqartirish va kamroq qon yo’qotish imkonini beradi.
Mitral qopqoq prolapsasi keng tarqalgan va ko’pincha boshqarilishi mumkin bo’lgan yurak kasalligidir. MVP bo’lgan ko’plab odamlar asemptomatik bo’lib qolsa-da, asoratlar ehtimoli va muntazam monitoringning ahamiyatini tushunish juda muhimdir. Diagnostika usullari va davolash usullaridagi yutuqlar ushbu holatdan zarar ko’rgan shaxslarga g’amxo’rlikni kuchaytirishda davom etmoqda, bu esa yaxshi natijalar va hayot sifatini ta’minlash imkonini beradi.