Ezofagit
Ezofagit – qizilo’ngachda yallig’lanish yoki tirnash xususiyati keltirib chiqaradigan holat. Og’izdan oshqozonga oziq-ovqat yuboradigan naycha qizilo’ngach deb ataladi. Ushbu holatning umumiy sabablari kislotali oqim, bakterial yoki virusli infektsiyalar yoki dori vositalarining yon ta’sirini o’z ichiga oladi.
Agar davolanmasa, ezofagit yaralar, chandiqlar va qizilo’ngachning qattiq torayishiga olib kelishi mumkin, bu shoshilinch tibbiy yordam bo’lishi mumkin.
Semptomlar
Ezofagitning ba’zi belgilari va alomatlari:
- Yutishda qiyinchilik
- Og’riqli yutish
- Oshqozon yonishi
- Kislota regurgitatsiyasi
- Ko’krak og’rig’i, asosan, ko’krak suyagi orqasida, ovqat paytida paydo bo’ladi
- Yutilgan ovqat qizilo’ngachda tiqilib qoladi
Bu holat chaqaloqlar va yosh bolalar, ayniqsa o’zlarining noqulayliklari yoki og’rig’ini tushuntirish uchun juda yosh bo’lganlar orasida ham keng tarqalgan. Ular quyidagi alomatlarni ko’rsatishi mumkin:
- Oziqlantirishdagi qiyinchiliklar
- Rivojlanmaslik
Shunisi e’tiborga loyiqki, alomatlar va alomatlarning aksariyati ovqat hazm qilish tizimiga ta’sir qiluvchi turli xil sharoitlardan ham kelib chiqishi mumkin. Agar alomatlar paydo bo’lsa, shifokoringizga murojaat qilishingiz kerak:
- Bir necha kundan ortiq davom etadi
- Oziq-ovqat iste’mol qilishni qiyinlashtiradigan darajada og’ir
- Reçetesiz sotiladigan antasidlarni qo’llaganingizdan keyin yaxshilanmang yoki yo’qolmang
- Bosh og’rig’i va isitma kabi gripp belgilari va alomatlari bilan birga keladi
Shuningdek, siz shoshilinch tibbiy yordamga murojaat qilishingiz kerak, agar:
- Bir necha daqiqadan ko’proq davom etadigan ko’krak qafasidagi og’ir og’riqni boshdan kechiring
- Yurak kasalligi tarixi bor va ko’kragingizda og’riqni boshdan kechirasiz
- Qizilo’ngachda ovqat tiqilib qolgan bo’lishi mumkinligiga shubha qiling
- Oziq-ovqat iste’mol qilayotganda og’izda yoki tomoqdagi og’riqni boshdan kechiring
- Odatda ovqatdan keyin nafas qisilishi yoki ko’krak og’rig’ini boshdan kechiring
- Ko’p miqdorda qusish yoki kuchli qusish
- Kusishdan keyin nafas olishda muammo bor
Sariq yoki yashil yoki qonni o’z ichiga olgan qusish bor
Sabablari & xavf omillari
Sizda ezofagit rivojlanishi ehtimolini oshiradigan ba’zi omillar quyidagilardir:
- OIV yoki OITS, leykemiya, diabet yoki limfoma tufayli zaiflashgan immunitet tizimi
- Hiatal churra
- Ko’krak qafasi sohasida jarrohlik
- Kimyoterapiya
- Ko’krak qafasining radiatsiya terapiyasi
- Surunkali qusish
- Semirib ketish
- Spirtli ichimliklar va sigaretani iste’mol qilish
- Organ transplantatsiyasini rad etishning oldini olish uchun dorilar qabul qilinadi
- Otoimmün kasalliklarni davolashda ishlatiladigan immunosupressiv dorilar
- Aspirin va yallig’lanishga qarshi dorilar
- Oilada allergiya yoki ezofagit tarixi
Agar sizning immunitetingiz sog’lom bo’lsa, qizilo’ngachda infektsiyani rivojlanish ehtimoli juda past.
Diagnostika
Tashxisingizni tasdiqlash uchun shifokoringiz jismoniy tekshiruvdan o’tishi, shuningdek, bir yoki bir nechta testlarni o’tkazishi kerak. Ushbu testlar quyidagilarni o’z ichiga olishi mumkin:
Bariy rentgenogrammasi
Ushbu test uchun siz bor deb nomlanuvchi birikmani o’z ichiga olgan eritma ichishingiz yoki bariy bilan qoplangan tabletka olishingiz kerak. Bariy qizilo’ngach va oshqozon shilliq qavatini qoplaydi va shu bilan organlar ko’rinadigan bo’ladi. Keyin shifokoringiz qizilo’ngachning torayishi, shuningdek, boshqa tarkibiy o’zgarishlar, hiatal churra, o’smalar va simptomlarga olib kelishi mumkin bo’lgan boshqa anormalliklarni aniqlashga yordam beradigan tasvirlarni olishi mumkin.
Endoskopiya
Ushbu usulda shifokoringiz uzun, ingichka va kichik kamera bilan jihozlangan, ya’ni endoskopni tomoqqa va qizilo’ngachga olib boradi. Ushbu asbob yordamida shifokor qizilo’ngachning har qanday g’ayrioddiy ko’rinishini qidirishi va tekshirish uchun kichik to’qimalar namunalarini olib tashlashi mumkin. Yallig’lanish sababiga qarab, qizilo’ngach turli xil ko’rinishi mumkin, masalan, dori-darmonli yoki reflyuksli ezofagit. Ushbu test davomida siz engil sedativ bo’lasiz.
Biopsiya
Ushbu usulda endoskopik tekshiruv vaqtida kichik to’qimalar namunalari chiqariladi va keyin sinov uchun laboratoriyaga yuboriladi.
Davolash
Dori-darmonlar
Ushbu holatni davolash odatda sababga bog’liq:
- Infektsiyadan kelib chiqqan ezofagit infektsiyani davolash uchun dori-darmonlar bilan davolash mumkin.
- Tibbiy muolajalar natijasida kelib chiqqan ezofagit uzoq vaqt davomida kislotani blokirovka qiluvchi dorilarni qo’llashni talab qilishi mumkin
- Kislota oqimi yoki GERD tufayli kelib chiqqan ezofagit kislota ishlab chiqarishni kamaytirish yoki blokirovka qilish uchun dorilar bilan davolanadi.
- Agar sizning ezofagitingiz dori vositalaridan kelib chiqqan bo’lsa, sizga dori-darmonlarni o’zgartirish kerak bo’lishi mumkin. Biroq, dori-darmonlarni to’xtatish yoki almashtirishdan oldin shifokoringiz bilan gaplashish juda muhimdir.
Agar kasallik etarlicha erta tashxis qo’yilgan bo’lsa, u holda dori-darmonlar va dietani o’zgartirish tanani davolashga imkon beradi. Ammo, agar shikastlanish jiddiy bo’lsa yoki yutishni qiyinlashtiradigan chandiq to’qimalariga olib keladigan bo’lsa, u ko’proq invaziv davolanishni talab qilishi mumkin.
Endoskopiya
Endoskopiya qizilo’ngachda tiqilib qolgan tabletkalar, oziq-ovqat yoki begona jismlarni olib tashlashga qodir. Qizilo’ngachni cho’zish yoki kengaytirish ham ushbu protseduraning bir qismi sifatida amalga oshirilishi mumkin.
Jarrohlik
Qizilo’ngachning shikastlangan qismlarini olib tashlash uchun jarrohlik zarur bo’lishi mumkin. Barrett qizilo’ngachida saraton xavfi ortadi, jarrohlik odatda afzal qilingan davo hisoblanadi.
Murakkabliklar
Agar davolanmagan bo’lsa, ezofagit qizilo’ngachning funktsiyasi va tuzilishi bilan bog’liq turli xil sog’liq muammolariga olib kelishi mumkin. Ushbu asoratlardan ba’zilari quyidagilarni o’z ichiga olishi mumkin:
- Barrett qizilo’ngach, bu erda qizilo’ngachning shilliq qavati shikastlangan. Bu hatto to’qimalarda saratondan oldingi o’zgarishlarga olib kelishi mumkin.
- Qizilo’ngachning torayishi yoki torayishi, bu obstruktsiyaga va yutish bilan bog’liq muammolarga olib kelishi mumkin.
Qizilo’ngachda teshiklar yoki yaralar, ya’ni qizilo’ngachning teshilishi.