Sistektomiya
Sistektomiya, ya’ni siydik pufagini olib tashlash operatsiyasi sifatida ham tanilgan, siydik pufagini olib tashlash uchun operatsiya. Erkaklarda siydik pufagini to’liq olib tashlash odatda prostata va urug’ pufakchalarini olib tashlashni o’z ichiga oladi. Ayollarda sistektomiya bachadon, tuxumdonlar va vaginaning qismlarini olib tashlashni o’z ichiga oladi.
Jarroh siydik pufagini olib tashlagandan so’ng, siydik yo’lini ham yaratishi kerak. Bu siydikni saqlash va uni tanadan chiqarish uchun kerak. Siydikni saqlash va siydik pufagi olib tashlanganidan keyin yo’q qilishning bir necha yo’li mavjud. Sizning shifokoringiz qaysi usul siz uchun eng yaxshi ekanligini aniqlashi mumkin.
Sistektomiya odatda invaziv yoki takroriy noinvaziv siydik pufagi saratonini davolash uchun amalga oshiriladi. Sistektomiya boshqa tos a’zolarining o’smalarini davolash uchun ham amalga oshirilishi mumkin.
Maqsad
Sistektomiya bir necha sabablarga ko’ra amalga oshirilishi mumkin. Ulardan ba’zilari quyidagilarni o’z ichiga oladi:
Quviqda boshlanadigan yoki yaqin atrofda boshlanadigan va siydik pufagini qamrab oladigan saraton
Siydik chiqarish tizimiga ta’sir qiluvchi tug’ma nuqsonlar
Siydik chiqarish tizimiga ta’sir qiluvchi nevrologik yoki yallig’lanish kasalliklari
Amalga oshiriladigan sistektomiya va rekonstruksiya turi bir necha omillarga bog’liq bo’lishi mumkin, masalan, operatsiya sababi, umumiy sog’ligingiz va hokazo. Siz jarrohingiz bilan qaysi protsedura sizga mos kelishini muhokama qilishingiz mumkin.
Tayyorgarlik
Jarayon oldidan shifokoringiz bilan siz qabul qilgan har qanday dori yoki kofein, alkogol yoki shunga o’xshash dori-darmonlarni ishlatasizmi yoki yo’qligini muhokama qilishingiz kerak. Jarrohlikdan keyin tiklanishingizga yordam beradigan dori-darmonlarni o’zgartirishingiz yoki ba’zi moddalardan qochishingiz kerak bo’lishi mumkin.
Agar siz cheksangiz, operatsiyadan oldin uni tashlaganingiz ma’qul. Chekish siydik pufagi saratoni uchun xavf omili bo’lib, operatsiyadan keyin muammolar paydo bo’lish xavfini oshiradi.
Jarrohlik rejalashtirilganidan so’ng, siz unga qanday tayyorgarlik ko’rishingiz haqida aniq ko’rsatmalar olasiz.
Jarayon
Sizning holatingizga qarab, protsedura ikki xil bo’lishi mumkin:
Qisman sistektomiya
Qisman sistektomiyada siydik pufagining faqat bir qismi olib tashlanadi. Odatda, yaqin atrofdagi limfa tugunlari ham siydik pufagidan tashqariga tarqalib ketganligini aniqlash uchun olib tashlanadi.
Radikal sistektomiya
Radikal sistektomiyada jarrohlar butun qovuqni va uning yonidagi limfa tugunlarini olib tashlashadi. Jarrohlar odatda deyarli har doim vas deferensni kesib, prostata va seminal vazikullarni olib tashlashadi. Ayollar uchun shifokorlar odatda bachadon, fallop naychalari, tuxumdonlar, bachadon bo’yni va ba’zi hollarda vaginal devorning qismlarini olib tashlashadi.
Jarrohlik usullari
Jarrohlik operatsiyasining odatda uchta usuli mavjud:
Minimal invaziv jarrohlik
Minimal invaziv jarrohlikda jarrohingiz birinchi navbatda qorin bo’shlig’iga bir nechta kichik kesmalar qiladi va u erda qorin bo’shlig’iga kirish uchun maxsus jarrohlik asboblarini kiritadi.
Ochiq jarrohlik
Ochiq jarrohlikda tos suyagi va siydik pufagiga kirish uchun qorin bo’shlig’ida bitta kesma kerak.
Robotik jarrohlik
Robotik jarrohlik – bu minimal invaziv jarrohlikning bir turi bo’lib, jarrohingiz konsolda o’tirib, jarrohlik asboblarini masofadan turib boshqaradi.
Siz birinchi navbatda operatsiya davomida uxlab qolishingizga yordam beradigan umumiy behushlik olasiz. Siz uxlab yotganingizda, jarroh sizning qorin bo’shlig’ingizni kesadi. Ochiq jarrohlikda bitta katta kesma bo’ladi, minimal invaziv yoki robotli jarrohlikda esa bir nechta kichikroq kesmalar bo’ladi.
Keyin jarrohlaringiz qovuqni limfa tugunlari bilan birga olib tashlashadi. Sizning jarrohingiz siydik pufagi yaqinidagi boshqa organlarni, shu jumladan erkaklarda siydik yo’llari, prostata va urug’ pufakchalarini olib tashlashi kerak bo’lishi mumkin. Ayollarda u uretra, bachadon, tuxumdonlar va qinning qismlarini o’z ichiga oladi.
Quviq olib tashlangandan so’ng, jarroh siydik yo’llarini qayta qurishi kerak, shunda siydik tanadan o’tishi mumkin. Bu turli yo’llar bilan amalga oshirilishi mumkin.
Ileal o’tkazgich – Ushbu usulda jarroh sizning ingichka ichakning yonbosh ichak deb nomlanuvchi qisqa qismini ajratadi. Siydik chiqarish yo’llari, ya’ni siydikni buyrakdan siydik pufagiga olib boradigan naychalar yonbosh ichakning bir uchiga biriktirilgan. Yon ichakning ikkinchi uchi stoma deb ataladigan teridagi teshikka biriktirilishi mumkin. Stoma odatda o’ng tomonda qorin bo’shlig’iga yaqin joylashgan. Siydik to’plash uchun stoma ustiga ostomiya sumkasi deb nomlanuvchi plastik asbob qo’yiladi.
Qit’a terisini burish – Ushbu usulda jarrohingiz ingichka va katta ichaklaringizning qismlaridan siydikni saqlash uchun rezervuar yaratadi. Siydik chiqarish kanallari rezervuarning bir uchiga biriktirilgan. Rezervuarning boshqa uchi esa qorin bo’shlig’i terisidagi stoma deb ataladigan kichik teshikka ulangan. Rezervuar siydikni saqlashga qodir va uni vaqti-vaqti bilan stomaga kateter deb nomlanuvchi kichik drenaj trubkasini kiritish orqali bo’shatish kerak. Tashqi sumkaga ehtiyoj bor.
Neobidder- Ushbu usulda jarrohingiz siydikni saqlash uchun rezervuar yaratish uchun ingichka ichakning uzun bo’lagidan foydalanadi. Bu siydik yo’llari rezervuarning bir uchiga, ikkinchi uchi esa siydikni tanangizdan olib chiqadigan siydik kanaliga bog’langan. Vaqti-vaqti bilan tos bo’shlig’i mushaklarini bo’shashtirish va qorin bo’shlig’i mushaklarini taranglash orqali rezervuaringizni bo’shatib qo’yishingiz mumkin.
Jarayondan keyin
Operatsiyadan keyin taxminan besh-olti kun kasalxonada qolishni talab qilishingiz mumkin. Bu vaqt odatda tanangiz operatsiyadan shifo topishi uchun talab qilinadi. Ichaklar operatsiyadan keyin uyg’onishning oxirgi qismi bo’lib, shuning uchun ichaklar suyuqlik va oziq moddalarni so’rib olishga tayyor bo’lgunga qadar kasalxonada bo’lishingiz kerak bo’lishi mumkin.
Jarrohlikdan keyingi kuni sizning sog’liqni saqlash guruhi sizni turishingiz va yurishingizga yordam beradi. Yurish shifo berishga yordam beradi va bu sizning ichak faoliyatini tiklashga yordam beradi. Bu qon aylanishini yaxshilaydi, shuningdek, bo’g’imlarning qattiqligi va qon pıhtılarının oldini oladi.
Operatsiyadan keyin bir necha hafta davomida kesma yoki kesmalar atrofida og’riq yoki noqulaylikni his qilishingiz mumkin. Siz tiklanishda davom etsangiz, og’riqingiz asta-sekin yaxshilanadi. Kasalxonadan chiqishdan oldin, shifokoringiz bilan dori-darmonlar va qulaylikni yaxshilashning boshqa usullari haqida gaplashishingiz kerak bo’ladi.
Bundan tashqari, siz siydikda shilimshiqni ko’rishingiz mumkin, chunki protsedurada ishlatiladigan ichak bo’lagi odatdagidek ichakdagi kabi shilimshiq hosil qiladi. Vaqt o’tishi bilan siz siydikda kamroq shilimshiqni ko’rasiz, lekin u hech qachon butunlay yo’qolmaydi.
Jarrohlikdan bir necha hafta o’tgach, siz keyingi uchrashuvlarga qaytishingiz kerak bo’ladi. Sizning shifokoringiz yuqori siydik yo’llarining etarli darajada oqishi va sizda elektrolitlar muvozanati yo’qligiga ishonch hosil qilish uchun tekshiradi.
Agar sistektomiya siydik pufagi saratonini davolash uchun qilingan bo’lsa, shifokoringiz saratonning qaytalanishini tekshirish uchun muntazam ravishda tashrif buyurishni tavsiya qiladi.
Jarrohlikdan keyingi dastlabki ikki oy ichida ko’tarish, haydash, cho’milish va odatdagi ishingizga qaytish kabi ba’zi mashg’ulotlarni cheklab qo’ysangiz yaxshi bo’ladi. Asta-sekin siz kuchingizni tiklaysiz va energiya darajangiz oshadi. Jinsiy faoliyatni davom ettirish xavfsiz bo’lganda, shifokoringiz bilan ham muhokama qilishingiz mumkin.
Xatarlar
Barcha asosiy jarrohlik muolajalar singari, sistektomiya ham bir qator xavflarni keltirib chiqaradi, jumladan:
Qon ketishi
Qon pıhtılarının infektsiyasi
Organ shikastlanishi
Anesteziyaga reaktsiyalar
Har qanday siydik pufagi operatsiyasidan keyin siydik chiqarishda o’zgarishlarni ko’rishingiz mumkin. Qisman sistektomiyadan keyin siydik pufagi kichikroq bo’ladi, shuning uchun siz tez-tez hojatxonaga borishingiz kerak bo’lishi mumkin. Agar sizda radikal sistektomiya bo’lsa, siyish qobiliyati siz o’tkazgan rekonstruktiv jarrohlik turiga bog’liq bo’ladi.
Ba’zi erkaklar uchun siydik pufagini olib tashlash operatsiyasi jinsiy yon ta’sirga ham olib kelishi mumkin. Ba’zi erkaklar erektsiya olish va uni saqlab qolishda qiyinchiliklarga duch kelishlari mumkin. Bundan tashqari, erkaklar sperma ishlab chiqarmaydi, chunki shifokor siydik pufagi bilan birga urug’lik pufakchalarini olib tashlaydi.
Ayollar ham ba’zi jinsiy nojo’ya ta’sirlarni boshdan kechirishi mumkin. Jinsiy aloqa hali ham mumkin bo’lsa-da, shifokorlar vaginaning qismlarini olib tashlasalar, noqulaylik tug’dirishi mumkin. Ba’zi ayollarda asab shikastlanishi ham mumkin va bu zarar ayolning qo’zg’alish va orgazm bo’lish qobiliyatini cheklashi mumkin.