Miya poyasining gliomalari nima?
Miya poyasi gliomalari miyaning orqa miya bilan bog’langan va nafas olish, yurak urish tezligi va qon bosimi kabi ko’plab muhim funktsiyalarni boshqaradigan qismi bo’lgan miya poyasida paydo bo’ladigan o’sma turidir. Bu o’smalar, birinchi navbatda, markaziy asab tizimidagi neyronlarni qo’llab-quvvatlaydigan va himoya qiladigan glial hujayralardan kelib chiqadi. Miya sopi gliomalari barcha yoshdagi odamlarda paydo bo’lishi mumkin bo’lsa-da, ular ko’pincha bolalar va o’smirlarda tashxis qilinadi.
Miya poyasining gliomalari turlari
Diffuz ichki Pontine Glioma (DIPG): Bu miya sopi gliomasining eng keng tarqalgan turi bo’lib, odatda miya poyasining ko’prik qismiga ta’sir qiladi. DIPG o’zining tajovuzkor tabiati va yomon prognozi bilan mashhur.
Fokal miya poyasi gliomasi: Bu o’smalar ko’proq lokalizatsiya qilinadi va diffuz turlarga nisbatan yaxshi prognozga ega bo’lishi mumkin. Ular ko’pincha jarrohlik aralashuvi bilan samaraliroq davolanishi mumkin.
Miya poyasining ekzofitik gliomalari: Bu o’smalar miya poyasidan tashqariga qarab o’sadi va boshqa turlar kabi atrofdagi to’qimalarga tajovuzkor ravishda infiltratsiya qilmasligi mumkin.
Miya poyasi gliomalarining belgilari
Miya sopi gliomalarining belgilari o’simtaning kattaligi va joylashishiga qarab juda katta farq qilishi mumkin. Umumiy simptomlarga quyidagilar kiradi:
Bosh og’rig’i
Ko’ngil aynishi va qayt qilish
Muvozanat va muvofiqlashtirish bilan bog’liq qiyinchilik
Oyoqlarda zaiflik
Ko’rish yoki eshitishdagi o’zgarishlar
Yuzning zaifligi yoki assimetriyasi
Gapirish yoki yutishda qiyinchilik
Diagnostika
Miya sopi gliomalarini tashxislash odatda quyidagi usullarning kombinatsiyasini o’z ichiga oladi:
Nevrologik tekshiruv: Shifokor nevrologik funktsiyani, jumladan reflekslarni, muvofiqlashtirishni va kognitiv qobiliyatlarni baholaydi.
Tasvirlash tadqiqotlari: Magnit-rezonans tomografiya (MRI) eng ko’p ishlatiladigan tasvirlash usulidir. U miyaning batafsil tasvirlarini beradi va o’simta hajmini, joylashishini va turini aniqlashga yordam beradi.
Biopsiya: Ba’zi hollarda gistologik tekshirish uchun to’qimalar namunalarini olish uchun biopsiya o’tkazilishi mumkin. Bu tashxisni tasdiqlash va o’sma turini aniqlashga yordam beradi.
Davolash imkoniyatlari
Miya sopi gliomalarini davolash turli omillarga, jumladan o’sma turiga, joylashishiga va bemorning umumiy sog’lig’iga bog’liq. Umumiy davolash usullari quyidagilarni o’z ichiga oladi:
Jarrohlik: Jarrohlik yo’li bilan rezektsiya o’choqli miya sopi gliomalari uchun imkoniyat bo’lishi mumkin. Maqsad, atrofdagi sog’lom to’qimalarga zarar etkazmaslik bilan birga, iloji boricha ko’proq o’simtani olib tashlashdir. Biroq, infiltratsion tabiati tufayli diffuz ichki o’smalar uchun jarrohlik imkoniyatlari cheklangan.
Radiatsiya terapiyasi: Bu ko’pincha miya sopi gliomalari uchun, ayniqsa jarrohlik yo’li bilan olib tashlanishi mumkin bo’lmaganlar uchun asosiy davolash usuli hisoblanadi. Radiatsiya terapiyasi o’simtani qisqartirishga va simptomlarni engillashtirishga yordam beradi.
Kimyoviy terapiya: Ba’zi hollarda kimyoterapiya, ayniqsa gliomalarning ayrim turlari uchun yoki radiatsiya terapiyasi bilan birgalikda tavsiya etilishi mumkin.
Maqsadli rapiyalar: Davom etilayotgan tadqiqotlar o’simta hujayralarining o’ziga xos xususiyatlariga hujum qilishga qaratilgan maqsadli davolash usullarini o’rganmoqda, bu esa kamroq nojo’ya ta’sirlar bilan samaraliroq davolanishga olib keladi.
Qo’llab-quvvatlovchi yordam: simptomlarni boshqarish hayot sifatini yaxshilash uchun juda muhimdir. Bu jismoniy davolash, kasbiy davolash va ozuqaviy yordamni o’z ichiga olishi mumkin.
Prognoz
Miya sopi gliomalari uchun prognoz o’simta turiga va joylashishiga qarab sezilarli darajada farq qiladi. Diffuz ichki pontin gliomalari, ayniqsa, yomon prognoz bilan bog’liq bo’lib, ko’pchilik bemorlar tashxisdan keyin bir yildan kamroq omon qolish darajasiga duch kelishadi. Fokal o’smalar, ayniqsa jarrohlik yo’li bilan rezektsiya qilish mumkin bo’lsa, yaxshi ko’rinishga ega bo’lishi mumkin.