Quviq saratoni nima?
Quviq saratoni – siydik pufagi to’qimalarida paydo bo’ladigan xavfli o’simta, siydikni tanadan chiqarilishidan oldin saqlash uchun mas’ul bo’lgan organ. Bu siydik tizimiga ta’sir qiluvchi saratonning eng keng tarqalgan turlaridan biridir. Quviq tos bo’shlig’ida joylashgan ichi bo’sh, mushak organi bo’lib, u uroteliy deb ataladigan hujayralar qatlami bilan qoplangan. Quviq saratoni odatda bu urotelial hujayralarda boshlanadi va siydik pufagining turli qismlariga ta’sir qilishi mumkin.
Quviq saratoni turlari
Quviq saratoni kelib chiqish hujayrasi va mikroskop ostida ko’rinishiga qarab bir necha turlarga bo’linadi:
Urotelial karsinoma (o’tish davri hujayrali karsinoma): Bu siydik pufagi saratonining eng keng tarqalgan turi bo’lib, holatlarning taxminan 90% ni tashkil qiladi. U siydik pufagini qoplaydigan urotelial hujayralardan kelib chiqadi. U yuzaki (ichki qoplama bilan chegaralangan) yoki invaziv (quviq devoriga chuqurroq kirib borishi) bo’lishi mumkin.
Skuamoz hujayrali karsinoma: Quviq saratonining bu turi surunkali tirnash xususiyati yoki yallig’lanish tufayli hosil bo’lishi mumkin bo’lgan ingichka, tekis hujayralar bo’lgan skuamoz hujayralarda boshlanadi. G’arb mamlakatlarida kamroq tarqalgan, lekin shistosomiaz (parazitar infektsiya) endemik bo’lgan Yaqin Sharq va Afrikaning ayrim qismlarida ko’proq tarqalgan.
Adenokarsinoma: Adenokarsinoma shilimshiq ishlab chiqarish uchun mas’ul bo’lgan bez hujayralarida paydo bo’ladi. Ushbu turdagi kamdan-kam uchraydi va urotelial karsinomaga nisbatan ko’proq tajovuzkor bo’ladi.
Kichik hujayrali karsinoma: Bu kichik hujayrali o’pka saratoniga o’xshash qovuq saratonining noyob va agressiv shakli. U tez o’sadi va tarqaladi.
Sarkoma: Quviqning silliq mushak yoki tolali to’qima kabi biriktiruvchi to’qimalaridan kelib chiqadigan juda kam uchraydigan tur.
Sabablari va xavf omillari
Quviq saratoni siydik pufagi hujayralaridagi genetik mutatsiyalardan kelib chiqadi, ammo bir qator xavf omillari kasallikning rivojlanish ehtimolini oshirishi mumkin:
Tamaki iste’moli: Chekish yoki tamaki mahsulotlarini ishlatish siydik pufagi saratoni uchun eng muhim xavf omilidir. Tamaki tarkibidagi kanserogenlar siydik pufagi shilliq qavatining hujayralariga zarar etkazishi mumkin.
Kimyoviy ta’sir: bo’yoq, kauchuk va to’qimachilik sanoatida ishlatiladigan ba’zi kimyoviy moddalarga kasbiy ta’sir qilish siydik pufagi saratoni xavfini oshirishi mumkin.
Surunkali qovuq tirnash xususiyati: siydik pufagi shilliq qavatining surunkali tirnash xususiyati keltirib chiqaradigan holatlar, masalan, takroriy siydik yo’llari infektsiyalari yoki siydik pufagidagi toshlar saraton xavfini oshirishi mumkin.
Shistosomiaz: Afrika va Yaqin Sharqda keng tarqalgan parazitar infektsiya surunkali tirnash xususiyati keltirib chiqarishi va siydik pufagining skuamoz hujayrali karsinomasi xavfini oshirishi mumkin.
Yoshi va jinsi: Quviq saratoni keksa odamlarda ko’proq uchraydi va erkaklarda ayollarga qaraganda ancha keng tarqalgan.
Oldingi saratonni davolash usullari: Boshqa saraton kasalliklarini davolash usullari, masalan, tos a’zolarini radiatsiya bilan davolash, qovuq saratoni rivojlanish xavfini oshirishi mumkin.
Oila tarixi: Quviq saratoni bilan kasallangan oila tarixi insonning genetik moyilligini ko’rsatishi mumkin bo’lgan xavfni oshirishi mumkin.
Belgilar & amp; Quviq saratoni belgilari
- Gematuriya (siydikdagi qon): ko’rinadigan (yalpi gematuriya) yoki faqat mikroskopik tekshirish (mikroskopik gematuriya) orqali aniqlanishi mumkin bo’lgan eng keng tarqalgan simptom. Qon pushti, qizil yoki kola rangli siydik shaklida ko’rinishi mumkin.
Tez-tez siyish: tez-tez siyish tez-tez ko’payadi, ko’pincha shoshilinch tuyg’u bilan birga keladi.
Og’riqli siyish: siydik pufagida tirnash xususiyati yoki infektsiyadan kelib chiqishi mumkin bo’lgan siyish paytida noqulaylik yoki og’riq.
Tos a’zolaridagi og’riqlar: qorinning pastki qismida yoki tos bo’shlig’ida og’riq yoki noqulaylik, bu rivojlangan kasallikning belgisi bo’lishi mumkin.
Orqa og’rig’i: pastki orqa qismida doimiy og’riq, bu saratonning siydik pufagidan tashqariga tarqalishini ko’rsatishi mumkin.
Noma’lum vazn yo’qotish: saraton rivojlanishi bilan bog’liq bo’lishi mumkin bo’lgan aniq sababsiz sezilarli vazn yo’qotish.
Quviq saratoni qanday bosqichlardan iborat
- 0 BOSQICH: Saraton siydik pufagi markazida joylashgan.
I BOSQICH: Saraton qovuqning ichki qoplamiga tarqaldi.
II BOSQICH: Saraton qovuqdagi biriktiruvchi toʻqimaga va siydik pufagining mushak qavatiga tarqaldi.
III BOSHQA: Saraton endi siydik pufagini oʻrab turgan yogʻ toʻqimalarida mavjud boʻlib, u prostata, bachadon yoki vaginaga ham tarqalgan (ayollar uchun)
IV bosqich: saraton tos yoki qorin devoriga, yaqin atrofdagi limfa tugunlariga tarqaldi va suyaklar, jigar yoki o’pka kabi uzoq joylarga tarqaldi.
Quviq saratoni diagnostikasi
Quviq saratoni tashxisi odatda bir necha bosqichlarni o’z ichiga oladi:
Tibbiy tarix va fizik tekshiruv: Shifokor bemorning alomatlari va kasallik tarixini ko’rib chiqadi va kasallik belgilarini baholash uchun fizik tekshiruv o’tkazadi.
Siydik tahlili: Siydikni laboratoriya tahlili qon yoki anormal hujayralar mavjudligini aniqlashi mumkin.
Sistoskopiya: siydik pufagining ichki qismini tekshirish va biopsiya uchun to’qimalar namunalarini yig’ish uchun uretra orqali kamera (sistoskop) bilan yupqa, moslashuvchan naycha kiritiladigan protsedura.
Biopsiya: Quviq to’qimalarining kichik namunasi olinadigan va saraton mavjudligini tasdiqlash va uning turi va darajasini aniqlash uchun mikroskop ostida tekshiriladigan protsedura.
Tasvirlash testlari: saraton darajasini baholash va boshqa organlarga tarqalishini tekshirish uchun ultratovush, kompyuter tomografiyasi (KT) yoki magnit-rezonans tomografiya (MRI) kabi turli ko’rish usullaridan foydalanish mumkin.
Quviq saratonini davolash usullari
Quviq saratonini davolash saraton turiga, bosqichiga va joylashishiga, shuningdek bemorning umumiy sog’lig’iga bog’liq:
Jarrohlik:
- Quviq shishining transuretral rezektsiyasi (TURBT): sistoskop yordamida siydik pufagidan o’smalarni olib tashlash uchun protsedura.
Qisman sistektomiya: Quviqning bir qismini olib tashlash, ko’pincha mahalliy saraton uchun ishlatiladi.
Radikal sistektomiya: butun qovuqni va yaqin atrofdagi to’qimalarni, ko’pincha prostata yoki bachadonni, ba’zan esa uning atrofidagi limfa tugunlarini olib tashlash.
Radiatsiya terapiyasi:
Yuqori energiyali nurlar saraton hujayralarini yo’q qilish va yo’q qilish uchun ishlatiladi, odatda jarrohlik mumkin bo’lmaganda yoki boshqa davolash usullariga qo’shimcha sifatida ishlatiladi.
Kimyoterapiya:
Saraton hujayralarini o’ldiradigan yoki ularning o’sishini to’xtatadigan dorilar, o’smalarni qisqartirish uchun operatsiyadan oldin yoki qaytalanish xavfini kamaytirish uchun ishlatiladi.
Immunoterapiya:
Tananing immunitet tizimini saraton hujayralariga hujum qilish uchun rag’batlantiradigan muolajalar ko’pincha rivojlangan yoki takroriy siydik pufagi saratoni uchun ishlatiladi.
Intravezikal terapiya*:
Yuzaki siydik pufagi saratonini davolash va qaytalanishning oldini olish uchun dorilar kateter orqali to’g’ridan-to’g’ri siydik pufagiga joylashtiriladi.