Knock-Knees nima?
Tibbiyotda genu valgum deb nomlanuvchi nok-knees tizzalarning ichkariga burilishi bilan tavsiflangan holat bo’lib, tik turganda pastki oyoqlarning bir-biridan uzoqlashishiga olib keladi. Bu hizalanish muammosi barcha yoshdagi odamlarga ta’sir qilishi mumkin, lekin ayniqsa bolalar orasida keng tarqalgan. Tiz cho’kishning sabablari, belgilari, diagnostikasi va davolash usullarini tushunish samarali davolash uchun zarurdir.
Knock-knees nima sabab bo'ladi?
Tiz tizzalarining rivojlanishi turli omillarga bog’liq bo’lishi mumkin, jumladan:
Genetik omillar: Ba’zi odamlar genu valgum rivojlanishiga irsiy moyillikka ega bo’lishi mumkin, bu ularni ushbu moslashish muammosiga ko’proq moyil qiladi.
Bolalik rivojlanishi: Knock-tiz ko’pincha yosh bolalarda normal o’sish va rivojlanishning bir qismi sifatida kuzatiladi. Odatda, 2 yoshdan 5 yoshgacha bo’lgan bolalarda bu holat namoyon bo’ladi, bu odatda o’sishi bilan hal qilinadi.
Oziqlanish etishmovchiligi: muhim oziq moddalar, xususan, D vitamini va kaltsiyning etishmasligi suyak deformatsiyasiga olib kelishi mumkin, bu esa tizzalarning paydo bo’lishiga yordam beradi.
Shikastlanish yoki travma: tizza yoki pastki oyoqning shikastlanishi suyak tuzilishidagi o’zgarishlarga olib kelishi mumkin, natijada noto’g’ri joylashishi mumkin.
Asosiy salomatlik shartlari: raxit yoki osteomalaziya kabi ba’zi tibbiy sharoitlar suyaklarni zaiflashtirishi va tizimli anormalliklarga, jumladan genu valgumga olib kelishi mumkin.
Semirib ketish: Ortiqcha tana vazni tizzalarda qo’shimcha stressni keltirib chiqarishi mumkin, bu esa moslashish muammolarini kuchaytirishi mumkin.
Knock-knees belgilari
Ba’zi odamlar sezilarli alomatlarga duch kelmasa-da, tizzalar bilan bog’liq umumiy belgilarga quyidagilar kiradi:
Tizzalarni tekislash: eng ko’zga ko’ringan alomat – bu tizzalarning ichkariga burilishi, tik turganda to’piqlar orasidagi sezilarli bo’shliq.
Og’riq yoki noqulaylik: Ba’zi odamlar tizzalari, sonlari yoki pastki qismida og’riqni boshdan kechirishi mumkin, ayniqsa jismoniy faoliyatdan keyin.
Yurish yoki yugurishda qiyinchilik: aniq genu valgumga ega bo’lganlar o’zgartirilgan biomexanika tufayli muayyan faoliyatni qiyin deb bilishlari mumkin.
Qattiqlik yoki shish: Ba’zi hollarda tizza bo’g’imi atrofida yallig’lanish paydo bo’lishi mumkin, bu esa qattiqlik va harakat oralig’ini kamaytirishga olib keladi.
Knock-knees diagnostikasi
Sog’liqni saqlash mutaxassisi, odatda ortoped-mutaxassis, fizik tekshiruv va bemorning tarixini birlashtirish orqali tizzalarni taqillatishga tashxis qo’yishi mumkin. Diagnostika jarayonining asosiy bosqichlari quyidagilardan iborat:
Jismoniy tekshiruv: Shifokor tizzalarning hizalanishini baholaydi va bemorning turgan holatini kuzatadi. Tizza qo’shimchasining burchagini aniqlash uchun o’lchovlar olinishi mumkin.
Tibbiy tarix: Bemorning tibbiy ma’lumotlarini, oila tarixini va tegishli alomatlarni tushunish keng qamrovli baholash uchun juda muhimdir.
Tasviriy tadqiqotlar: Ba’zi hollarda suyak tuzilishini baholash va boshqa holatlarni istisno qilish uchun rentgen nurlari yoki boshqa tasvirlash usullari qo’llanilishi mumkin.
Davolash imkoniyatlari
Tiz tizzalarini davolashga yondashuv ko’p jihatdan vaziyatning og’irligiga va shaxsning yoshiga bog’liq. Davolash variantlari quyidagilarni o’z ichiga olishi mumkin:
Kuzatish: Ko’p hollarda, ayniqsa bolalar bilan, kutish va ko’rish usuli tavsiya etiladi. Ular o’sib ulg’aygan sayin, tizzalar ko’pincha aralashuvisiz tabiiy ravishda hal qilinadi.
Jismoniy th*rapy: tizzalar, sonlar va yadro atrofidagi mushaklarni kuchaytirish mashqlari tekislashni yaxshilashga va noqulaylikni engillashtirishga yordam beradi. Jismoniy zo’ravon shaxs uchun moslashtirilgan dasturni ishlab chiqishi mumkin.
Ortopedik qurilmalar: Ba’zi hollarda qo’shimcha yordam berish va tekislashni yaxshilash uchun poyabzal qo’shimchalari yoki qavslar tavsiya etilishi mumkin.
Og’irlikni boshqarish: Ortiqcha vaznga ega bo’lgan shaxslar uchun muntazam jismoniy faoliyat va muvozanatli ovqatlanishni o’z ichiga olgan sog’lom turmush tarzini qabul qilish tizzalardagi stressni kamaytirishga yordam beradi.
Jarrohlik aralashuvi: Og’irroq holatlarda, ayniqsa o’smirlarda yoki kattalarda, jarrohlik variantlari ko’rib chiqilishi mumkin. Osteotomiya kabi protseduralar suyaklarni qayta tiklashi va tizzalarning faoliyatini yaxshilashi mumkin. Biroq, boshqa muolajalar samarasiz bo’lganda jarrohlik odatda oxirgi chora sifatida ko’riladi.
Oldini olish
Tiz taqillatishning barcha holatlarining oldini olish mumkin bo’lmasa-da, ba’zi choralar xavfni kamaytirishga yordam beradi:
Sog’lom ovqatlanish: vitaminlar va minerallarni, xususan, D vitamini va kaltsiyni etarli darajada iste’mol qilishni ta’minlash suyak salomatligini qo’llab-quvvatlaydi.
Jismoniy faollik: muntazam jismoniy mashqlar bilan shug’ullanish sog’lom vaznni saqlashga yordam beradi va bo’g’inlar atrofidagi mushaklarni mustahkamlaydi.
Ortiqcha vazndan qochish: Tana vaznini boshqarish tizzalardagi kuchlanishni kamaytirishga yordam beradi va potentsial moslashish muammolarini oldini oladi.
Knock-knees yoki genu valgum – bu barcha yoshdagi odamlarga ta’sir qilishi mumkin bo’lgan keng tarqalgan holat. Ko’pincha u tabiiy ravishda hal qilinsa-da, uning sabablarini, alomatlarini va potentsial davolash usullarini tushunish samarali boshqaruv uchun juda muhimdir. Jismoniy faollik, to’g’ri ovqatlanish va kerak bo’lganda tibbiy aralashuvni o’z ichiga olgan proaktiv yondashuvni qo’llash orqali odamlar tizzalarini tekislash va umumiy farovonlikni yaxshilashga harakat qilishlari mumkin. Agar siz yoki farzandingiz tizzalarini taqillatgan bo’lishidan shubhalansangiz, sog’liqni saqlash mutaxassisi bilan maslahatlashish vaziyatni tushunish va hal qilish yo’lidagi birinchi qadamdir.